top of page
Ara

C-160 TRANSALL

İkinci Dünya Savaşı sonrasında hem askeri hem de sivil havacılık endüstrisinde başlayan Amerikan hegemonyası, Avrupalı devletleri rahatsız etmiş; bu hegemonyayı kırmak uğruna çeşitli konsorsiyumlar kurulmuş ve bu konsorsiyumlar birçok projenin hayata geçilmesini sağlamıştır. Bu doğrultuda askeri havacılık projelerinden biri olan C-160 Transall, askeri nakliye uçağı tarihine bakıldığında Avrupa için bir dönüm noktasını oluşturmaktadır. 


Üretici Firma


C-160, Transport Allianz adı verilen bir konsorsiyum tarafından üretilmiştir. Transport Allianz; Fransız Aérospatiale, Alman Messerschmitt-Bölkow-Blohm ve Alman-Hollandalı VFW-Fokker şirketlerinden meydana gelmektedir. Konsorsiyumun oluşmasından bahsedilmesinden önce bu şirketler hakkında bilgi verilmesi gerekmektedir. 


Aérospatiale


Aérospatiale, hem sivil hem de askeri uçaklar, roketler ve uydular üreten, Fransız devletine ait bir havacılık ve uzay üreticisiydi. Başlangıçta Société Nationale Industrielle Aérospatiale ( SNIAS) olarak biliniyordu ve 1970 yılında devlete ait Sud-Aviation, Nord-Aviation ve Société d'études Et de Réalization D'engins Balistiques'in (SEREB) birleşmesiyle oluşturuldu . Adı 1984 yılında Aérospatiale, olarak değiştirildi. 1992'de Alman Daimler-Benz Aerospace Aktiengesellschaft (DASA) ve Fransız Aérospatiale, helikopter bölümlerini birleştirilerek Eurocopter Grubu'nu oluşturuldu. 1999 yılında Fransız füze ve uçak üreticisi Aérospatiale-Matra, Fransız şirketleri Aérospatiale ve Matra Haute Technologie'nin birleşmesiyle kuruldu. 10 Temmuz 2000'de Aérospatiale-Matra, Almanya'dan DaimlerChrysler Aerospace AG ( DASA ) ve İspanya'dan Construcciones Aeronáuticas SA ( CASA ) ile birleşerek Airbus'ı oluşturmuştur. Concorde, SE 210 Caravelle uçakları ve Aérospatiale Alouette II helikopteri; Aérospatiale tarafından üretilmiştir. 


Messerschmitt-Bölkow-Blohm

Uçak üreticisi Messerschmitt AG, 1968'de havacılık firması Bölkow ile birleşirken bu şirketi meydana getirmişlerdir.

Şirket, var olduğu süre boyunca çeşitli uçakların geliştirilmesinden ve üretiminden sorumluydu. MBB Bo 106 helikopteri, Airbus A300, Airbus A310, Eurofighter Typhoon ve Rockwell-MBB X-31 uçakları şirketin üretiminde rol aldığı uçaklardan bazılarıdır. 

Şirket; 1989'da Deutsche Aerospace AG (DASA) tarafından satın alındı, birkaç birleşme ve yeniden yapılanmanın ardından, MBB şu anda ise Airbus’ın önemli ortaklarındandır. 


VFW-Fokker


1969 yılında VFW (Vereinigte Flugtechnische Werke) ve Fokker şirketlerinin birleşmesiyle oluşturulmuştur. Avrupa'nın ilk kısa mesafeli jet yolcu uçağı projelerinden biri olan VFW-Fokker 614 ve çeşitli uzay projelerinde yer alan şirket, 1980’lerde Alman VFW kısmı, önce MBB sonra DASA ve akabinde Airbus çatısı altına girmiştir. Fokker kısmı ise kendi sivil projelerine devam etmiş fakat 1996’da iflas etmiştir. 


ree

Ortaya Çıkış


C-160 piston motorlu Nord Noratlas nakliye uçağının yerini almak üzere Fransız ve Alman Hava Kuvvetleri'nin askeri nakliye taleplerini karşılamak için geliştirilmeye başlanmıştır. 1959'da uçağın tasarımı, Rolls Royce Tyne motorlarının seçimiyle başlayarak tanımlanmıştır. 16 Aralık 1959'da hükümetler arası bir anlaşma programı başlattı ve üretim, işbirliği yapan üç ülkenin fabrikaları arasında bölünmüş, Bourges, Bremen ve Hamburg'da montaj hatları kurulmuştur. 25 Şubat 1963'te Melun-Villaroche'de ilk uçuşunu gerçekleştiren C-160; 22 Kasım 1967'de ilk C-160 Fransız Hava Kuvvetleri'ne teslim edildi ve bunu Nisan 1968'de Alman muadili takip etmiştir. Üretim 1973'e kadar devam etti ve üç prototip, altı üretim öncesi model ve 214 uçak üretilmiştir. 1976'da duyurulan Transall NG projesiyle daha gelişmiş varyantlar üretilemeye başlanmıştır.Bu varyantlar C-160A, C-160D, C-160F, C-160G, C-160H, C-160T C-160NG, C-160P, C-160S, C160SE, C160AAA ve C-160Z olmak üzere 12 varyantta üretimi yapılmıştır. 


Varyantları


C-160A, C-160’ın ilk üretilen varyantıdır. C-160D Alman Hava Kuvvetleri, C-160F Fransız Hava Kuvvetleri ve C-160Z Güney Afrika Hava Kuvvetleri için üretilen varyantlardır. C-160T ise C-160D’nin Türk Hava Kuvvetleri’ne özel adlandırmasıdır. C-160P varyantı Fransız Posta Teşkilatı için üretilmiştir. Fransız Hava Kuvvetlerinin elektronik keşif uçağı C-160G, uçağa hem gövdenin üstünde hem de kanat uçlarında bulunan birçok anten sayesinde diğer varyantlardan ayırt edilebilmektedir. Fransız denizaltılarına ve denizaltılarından iletişimi iletmek için kullanılan C-160H Assarté versiyonu, kuyruk konisinden ve arka yükleme rampasının altından dışarı doğru açılabilen uzun kablo antenlerine sahiptir. C-160R yeni aviyoniklerle donatılmış bir varyanttır. C-160S, arama radarı ve alçak irtifa navigasyon sistemine sahip deniz gözetleme versiyonudur. 


C-160SE, yana bakan hava radarı (SLAR), ileri bakan kızılötesi radarı (FLIR) ve elektronik harp sistemlerine sahip versiyonudur. C-160AAA, radomunda, burnunda ve kuyruğunda havadan erken uyarı sistemine sahip varyantıdır.C-160NG, ilk C-160'lara benzemekte, yükseltilmiş aviyonik, güçlendirilmiş kanat ve orta bölümde isteğe bağlı ek yakıt tankı bulunmaktadır. Son olarak C-160G varyantı, Elektronik istihbarat (SIGINT) ve elektronik destek (ELINT) görevleri için geliştirilmiştir. Ayrıca C-160H, C-160NG ve C-160R varyantları kokpitin üzerinde bir yakıt ikmal bomuna sahiptir.


Aktif Kullanıcılar


C-160 uçağını aktif olarak kullanan tek ülke Türkiye olmakla birlikte Türkiye’de bulunan tek C-160 askeri amaçla kullanılmaktadır. C-160’ın eski kullanıcıları Almanya, Fransa, Güney Afrika ve Endonezyadır. Bunlardan ilk üçü C-160’ı askeri nakliye uçağı olarak kullanırken Endonezya’da sivil amaçlı kullanılmıştır. 


ree

Operasyonel Faaliyetler


İlk üretiminden bu yana yaklaşık 50 yıl geçen C-160, bu süre içerisinde birçok operasyonda görev almıştır. 1976 yılında Verveine Operasyonu sırasında Fransız Hava Kuvvetleri, 12 C-160 ile Fas askerleri ve ekipmanlarını Zaire’ye hava yoluyla taşımıştır. Kolwezi Muharebesi sırasında Fransız paraşütçüleri C-160'larla Kolwezi’ye indirilmiştir. 1991 Körfez Savaşı’nda C-160G Gabriel, Irak’a yönelik elektronik istihbarat görevleri yürütmüştür. C-160’lar Fransa’nın Afrika’daki üslerine insani yardım ve askeri teçhizat taşınmasında rol almıştır. Güney Afrika’ya ait C-160 uçakları Angola’yla olan sınır çatışmasında kullanılmıştır. Afganistan, Sudan ve Mali’de Alman ve Fransız C-160 uçakları insani yardım sevkiyatı yapmışlardır. Askeri teçhizatın, insani yardımların, paraşütçü askerlerin taşınmasında ve tanker uçak olarak da kullanılan C-160 uçakları Alman Hava Kuvvetleri 2021 yılında, 2022'de ise Fransız Hava Kuvvetleri C-160’ı envanterlerinden çıkarmışlardır. renkleri altında bir C160'ın son uçuşu gerçekleşti. Türk Hava Kuvvetlerinde ise halen 1 C-160 görev yapmaktadır.  Türk Hava Kuvvetleri bünyesinde olan operasyonları ise aşağıda anlatılacaktır.


ree

Türkiye ve C-160 


ree

Türk Hava Kuvvetleri 1971'de Almanya'dan yirmi adet C-160 satın almış, alınan uçaklarla Kayseri Erkilet’te 12. Hava Ulaştırma Ana Üssü 221. Filo teşkil edilmiştir. Kıbrıs Barış Harekâtı sırasında 20 Temmuz 1974 ve 14 Ağustos 1974 tarihli her iki harekâtta da C-160D uçakları Türk komandolarının Kıbrıs topraklarına ikmalinde kullanılmışlardır. 1999 Marmara Depremi sonrası yardım ulaştırmada, yurtdışı insani yardım operasyonlarında, NATO tatbikatlarında aktif şekilde kullanılan C-130’lar Türkiye’nin sipariş ettiği 10 adet A400M uçağının envantere girmesiyle yavaş yavaş emekli edilmişlerdir. Kalan 3 adet  Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın keşif ve gözetleme ihtiyacı kapsamında 3 adet C-160D uçağı TUSAŞ tarafından yapılan çalışmalar sonrasında istihbarat, gözetleme ve keşif uçağına dönüştürülmüş; günümüzde ise yalnızca 1 adet C-160D Türk Hava Kuvvetleri envanterinde yer almaktadır. 


Tasarım


C-160, C-130 Hercules boyutlarında bir yüksek kanatlı uçak olmakla birlikte C-130 gibi C-160 da büyük bir kanat açıklığına, yükleme rampası bulunan yukarı doğru eğimli arka gövdeye ve geleneksel bir kuyruğa sahiptir. Varyantlarına bağlı olarak kokpitin üstünde bir yakıt ikmal bomunu, sol ön gövdede bir kargo kapısı, gövdenin üstünde ve kanat uçlarında bulunan birçok anten, kuyruk konisinde ve arka yükleme rampasının altında turuncu konilerin varlığı gibi tasarımsal farklılıklar görülebilmektedir.


Uçuş sırasında kargo alanı, entegre klima sistemleri tarafından basınçlandırılır ve sabit bir sıcaklıkta tutulur. İniş takımı yerdeyken kısmen geri çekilebilir. Bu, C-160'ı alçaltır ve rampaya tırmanmaları gerekmediği için araçların ambarlara taşınmasını kolaylaştırmaktadır. İkinci nesilin üretilmesiyle (C-160NG) aviyonik ve navigasyonunda iyileştirmeler yapılmış; füze yaklaşma uyarı sistemleri, elektronik harp sistemleri gibi sistemler uçağa entegre edilmiştir. 


ree

CC-160, bir çift dört kanatlı Dowty Rotol pervanesini çalıştıran bir çift Rolls-Royce Tyne turboprop motoruyla çalıştırılmaktadır. Yardımcı güç ünitesi (APU) olarak da General Electric CJ610 kullanılmaktadır.



Teknik Özellikler

Genel özellikler

  • Mürettebat: 3 uçuş mürettebatı ve yük uzmanları

  • Kapasite: 16.000 kg (35.274 lb), 93 asker veya 61–88 paraşütçü veya 62 sedye

  • Kargo bölmesi: uzunluk 17,20 m; genişlik 3,15 m; yükseklik 2,98 m

  • Uzunluk: 32,4 m (106 ft 4 in)

  • Kanat açıklığı: 40 m (131 ft 3 in)

  • Yükseklik: 11,65 m (38 ft 3 in)

  • Kanat alanı: 160 m 2 (1.700 ft²)

  • Boş ağırlık: 27.782 kg (61.249 lb) boş donanımlı

  • Maksimum kalkış ağırlığı: 51.000 kg (112.436 lb)

  • Güç ünitesi: 2 × Rolls-Royce RTy.20 Tyne Mk 22 turboprop motor, her biri 4.549 kW (6.100 hp)

  • Pervaneler: 4 kanatlı Ratier Forest yapımı BAe Tip 4/8000/6 tam tüy sabit hızlı tersinir hatveli pervaneler, 5,486 m (18 ft 0 in) çap


Performans

  • Azami hız: 15.994 ft’de 513 km/sa 

  • Durma hızı: 177 km/sa 

  • Menzil: 16.000 kg (35.274 lb) yük, 30 dakikalık rezerv ile 1.853 km (1.151 mil, 1.001 nmi)

  • Servis tavanı: 8.230 m (27.000 ft)

  • Tırmanma hızı: 6,6 m/s (1.300 ft/dak)



Kaynakça: 


Görsel Kaynakça:

 
 
 

Yorumlar

bottom of page