Kuşkusuz ki 21. yüzyılın muharebe konseptlerinin en başında insansız sistemler gelmekte. Türkiye özellikle son yıllarda bu alanda yaptığı yatırımlarla İHA ve SİHA gibi hava araçlarında dünya çapında ses getiren başarılar elde etti. Buradaki başarılardan ilhamla oluşturulan mühendislik ekosisteminden ve gerçekleştirilen teknoloji transferlerinden hareketle bugün birçok savunma sanayi şirketi ağır ve orta sınıf insansız kara araçları (İKA) geliştirme noktasında da önemli yol kat etti. İnsansız kara araçları genel anlamda içerisinde herhangi bir canlı unsur barındırmaksızın, daha önceden belirlenmiş görevleri uzaktan kontrol ile veya tamamen otonom olarak gerçekleştirebilen robotik sistemlerdir. Bazı insansız kara araçları tamamen yapay zeka algoritmalarının kontrolü ile dış dünyayı algılayarak hareket ederken bazıları doğrudan bir insan tarafından uzaktan kontrolle çalıştırılmaktadır. Bu bağlamda otonom kara aracı ve insansız kara aracı kavramlarının aynı anlama gelmediği, otonom kara araçlarının insansız kara araçlarının bir alt kümesi olduğuna dikkat edilmelidir.
İnsansız kara araçları, günümüzde genellikle lojistik destek ihtiyaçlarının tespiti ve tedarikinde, özellikle askeri personelin can güvenliği açısından risk içeren görevlerde, rutin ve sürekli tekrar eden, uzun süreli ve zorlu arazi koşulları içeren görevlerde, yapay zeka sayesinde anlık ve hızlı karar alınması gereken görevlerde, keşif ve gözetleme gibi istihbari görevlerde kısacası işgücü ve ekonomik açıdan tasarruf sağlaması hasebiyle hemen hemen her türlü muharebe sahasında yer almaktadırlar. Böylece insansız kara araçları askeri zaiyatları önlemekle kalmayıp keşif çalışmaları, mühimmat desteği, düşman hedeflerin tespiti ve yok edilmesi gibi konularda aktif rol oynamaktadırlar.
Türkiye’de İKA geliştiren pek çok sayıda şirket bulunmaktadır. FNSS tarafından geliştirilen Gölge Süvari insansız kara aracı da bu alanda öne çıkan ürünlerden biridir. Gölge Süvari adından da anlaşılacağı üzere özellikle sessizliğin ve gizliliğin ön planda olduğu görevlerde önemli rol oynamaktadır. Gölge Süvari sahip olduğu 4500 kilograma varabilen faydalı yük taşıma kapasitesi, 450 kilometreye ulaşabilen menzili ve yaklaşık 50 km/saat hıza ulaşabilmesiyle Türkiye açısından ağır sınıf insansız kara araçlarında bir çığır açmıştır. 60 cm yüksekliğinde dik engel ve 160 cm uzunluğunda hendek geçebilen Gölge Süvari, göreve uygun faydalı yüklerin entegrasyonuna imkân veren tasarımı ile ateş desteği başta olmak üzere lojistik destek, taktik aldatma, istihkam keşif, haberleşme rölesi, askeri tahliye gibi her türlü görevi karşılayacak bir ağır sınıf otonom insansız kara aracı ailesidir. Gölge Süvari’nin ateş destek görevleri için tasarlanan silahlı varyantında karar verme sürecinde personel her zaman döngüde yer almakta, ateş kararı sadece sistem tarafından verilmemektedir. Yani Gölge Süvari otonom sürüş modunda iken üzerindeki sensörler vasıtasıyla, sensör füzyonu yaparak önüne çıkan engelleri dinamik olarak algılayarak bu engellerden kaçabilir ve kendi rotasını çizebilir. Fakat atış öncesi gerekli kararı ilgili personel vermektedir. Bu otonom modun yanı sıra Gölge Süvari opsiyonel olarak tamamen insanlı olarak da kullanılabilmektedir. Aynı zamanda kendi sınıfındaki veya daha küçük sınıftaki insansız kara araçlarıyla da çalışma kabiliyeti olan Gölge Süvari farklı varyantlarda düşük veya yüksek kalibreli silahlarla kullanılabilmekte ve göreve uygun ateş gücüne sahip olabilmektedir.
Gölge Süvari’nin sahip olduğu bazı temel teknik özellikler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Yüksek ateş gücü
360 derece algılama sistemi
Askeri standartlarda otonom kontrol ve mimarisi
Etkili kablosuz bağlantı
Çoklu görevlere uygun modüler tasarım
Büyüme potansiyeline sahip açık mimari
Gölge Süvari otonom insansız kara aracı ailesi; var olan unsurları desteklemek ve var olmayan unsurları önceden tespit edip engellemek üzere yapay zeka destekli devriye, takip ve üsse geri dönüş gibi otonom sürüş modlarına sahip otonomi kiti, sensör sistemleri, karar destek sistemleri, konumsal ve destek sistemleriyle donatılmıştır. Bu sayede Gölge Süvari gerektiğinde tam otonom hareket ederek kendi güzergâhını oluşturabilmektedir.
Peki Bir İnsansız Kara Aracı Nasıl Otonom Hareket Eder?
1.) Algılayıcılar (Kamera, LİDAR, RADAR, IMU, odometri vs.) aracın dış ortamının algılanmasını sağlar.
2.) Algılayıcılardan gelen veriler makine öğrenmesi modelleri kullanılarak işlenir ve çevredeki nesneler bulunur.
3.) Radar algılayıcılarından gelen verilerin işlenmesi ile araç çevresindeki objelerin araca olan uzaklığı ve bu objelerin araca göre hızı bulunur.
4.) Konumlama algoritmaları ile aracın oluşturulan dünya modeli üzerinde konumu bulunur. Burada bahsedilen konumlama sistemleri santimetre hassaslığında aracın çevresindeki nesnelere olan uzaklığını hesaplamalılardır. Dolayısıyla metre bazında çözünürlüğü olan GPS yerine genellikle odometri ve IMU gibi algılayıcılar ile otonom araç dünya modeli üzerine konumlandırılır.
5.) Araç dışı tüm hareketli nesneler için hareket tahmini yapılır.
6.) Oluşturulan dünya modeline ve otonom araca verilen göreve göre takip edilmesi gereken mikro güzergâh matematiksel olarak modellenir. Kontrol algoritmaları vasıtası ile de aracın bu mikro güzergâhı takip etmesi için gerekli mekanizmalar (gaz, fren miktarları, direksiyon açıları, sinyaller gibi) tetiklenir. Kontrol algoritmaları, mimari görselindeki kesikli çizgi ile ifade edilen platformu soyutlayan ara yüz vasıtası ile aracı kontrol etmektedir.
Kaynakça