Bu yazımızda, sizlere TUSAŞ tarafından geliştirilen T-129 ATAK Taarruz ve Taktik Keşif Helikopteri’nden bahsedeceğiz. T-129 ATAK Taarruz ve Taktik Keşif Helikopteri, Türkiye’nin coğrafi ve iklim koşulları göz önünde bulundurularak yurt içinde taarruz ve taktik keşif operasyonlarında aktif olarak kullanılacak şekilde tasarlandı ve geliştirildi. T-129 ATAK Taarruz ve Taktik Keşif Helikopteri’nin üretilmesinde, en zorlu ortam koşullarında maksimum verim ve performansta görev yapması ve en kritik operasyonlarda yüksek başarı göstermesi hedeflenmiştir.
T-129 ATAK Taarruz ve Taktik Keşif Helikopteri’nin üretiminde TUSAŞ ana yüklenici firma, ASELSAN ve İtalyan AgustaWestland şirketi alt yüklenici firmalar olarak yer aldı. Firmaların görevlerini sıralayacak olursak:
· TUSAŞ: Üretim, Montaj, Uçuş Testleri, Eğitim, Entegrasyon ve Lojistik Destek
· ASELSAN: Aviyonik Sistemler, Silah Sistemleri ve Görev Bilgisayarları ve Yazılımlarının üretim, tedarik ve entegrasyonu
· AgustaWestland: Uçuş Kontrol Sistemi, Motor değişimi, İzleme Birimleri ve Teknoloji Transferi
T-129 ATAK Helikopteri iki farklı tipte üretildi. T-129A yakın hava desteği görevleri, T-129B çok amaçlı görevler için üretildi.
Fiziksel Özellikleri
· Uzunluk: 14,54 m
· Yükseklik: 3,95 m
· Genişlik 3,49 m
· Ana Rotor Çapı: 11,9 m
· Boş Ağırlık: 2900 kg
· Azami Kalkış Ağırlığı: 5065 kg
· Azami Silah Yükü: 1200 kg
· Yakıt Kapasitesi: 750 kg
Teknik Özellikleri
1. Motor:
Motor olarak, Rolls-Royce firması tarafından üretilen LHTEC CTS800-4A motorudur. Bu motor, helikopter ve döner kanatlı araçlar için tasarlanmış olan bir turboşaft motorudur. 1014 kW’lık motor gücüne sahiptir. Maksimum güç üretimi 1166 kW. T-129 ATAK Helikopteri’nde 2 adet bulunmaktadır. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin envanterindeki diğer helikopterlerin motorları ile karşılaştırıldığında en yüksek gücü üreten turboşaft motorudur.
2. Elektronik Harp Sistemleri:
· Füze İkaz Sistemi: ASELSAN tarafından üretilen MWS (Missile Warning System) kullanılmaktadır.
· Radar İkaz Alıcı Sistem: Dost ve düşmanı ayırt etmek için AN/APX-113 Dost Düşman Tanıyıcı sistem kullanılır.
· Radar Frekans Karıştırıcı Sistem: ASELSAN-Mikes şirketleri tarafından üretilen Mikes/Özışık dağıtıcı sistemleri (chaff/flare dispenser) kullanılır.
· IR Kızılötesi Karşı Tedbir Sistemi: ALQ-144 IR Jammer sistemi, güdümlü füzelerin IR başlığını karıştırır veya farklı bir yere yönlendirir.
· Lazer Alıcı Sistem: ASELSAN tarafından üretilen AselFLIR-300T Gündüz ve Gece Görüntüleme Sistemi kullanılır. Bu sistem kendi etrafında 360 dönebilmekte, 20 km mesafedeki hedefleri tespit, 10 km mesafedeki hedefleri teşhis edebilme özelliğine sahiptir.
3. Hareket ve Performans Kabiliyetleri:
· Maksimum Hız: 281 km/saat
· Tırmanma Hızı: 13,26 m/s
· Dikey Tırmanma Hızı: 7,3 m/s
· Maksimum İrtifa: 6096 m
· Yüklü İrtifa: 3048 m
· Maksimum Menzil: 561 km
· Maksimum Havada Kalma Süresi: 3 saat
· Azami Güç/Ağırlık Oranı: 550 BG/ton
4. Silah Sistemleri ve Konfigürasyonu: T-129 ATAK Helikopteri, üç değişik görev profili için farklı silahlar kullanabilir.
a) Tanksavar Görevi:
· 2x4 8 adet UMTAS Anti-Tank Füzesi (360 kg)
· 2x7 19 adet CİRİT Lazer Güdümlü Füze (240 kg)
· 300 adet 20 mm top mühimmatı (76 kg)
b) Silahlı Refakat Görevi:
· 2x2 8 adet Stinger Hava Füzesi (100 kg)
· 2x2 8 adet UMTAS Anti-Tank Füzesi (200 kg)
· 300 adet 20 mm top mühimmatı (76 kg)
c) Anti-Terör Görevi:
· 2x7 19 adet CİRİT Lazer Güdümlü Füze (240 kg)
· 2x7 2.75 inç Güdümsüz Roket
· 300 adet 20 mm top mühimmatı (76 kg)
5. Kokpit: T-129 ATAK Helikopteri, 2 kişilik mürettebat kapasitesine sahiptir. Kokpit içinde 2 adet 6x8 inç boyutlarında, ASELSAN tarafından üretilen MFD-268E Çok Fonksiyonlu Ekranlar mevcuttur. Helikopterin seyrüsefer bilgilerini, ASELSAN tarafından üretilen 2 adet LN100G INS/GPS cihazı düzenleyecektir. Bu cihazın görevi, seyrüsefer bilgilerini helikopterin görev bilgisayarına aktarmaktır. Kokpitin en önemli kısmı ise, ASELSAN tarafından geliştirilen AVCI tipi “Kaska Entegre Kumanda Sistemi”. AVCI kaskı standart kasklardan farklıdır. AVCI kaskı, helikopterin sensörlerinden aldığı bütün görüntü ve uçuş bilgilerini doğrudan pilot gözlüğüne aktarır. AVCI kaskında bulunan optik nişangah sayesinde, pilot kokpit içindeki göstergelere bakmadan hızlı ve pratik bir şekilde helikopteri kontrol edebilecek ve hedefe odaklanabilecektir.
Hangi Ülkelerin Silahlı Kuvvetleri Envanterlerinde T-129 ATAK Helikopteri Bulunmaktadır?
· Türkiye: Türk Kara Kuvvetleri’nde toplam 91 adet, İçişleri Bakanlığı’nda toplam 27 adet T-129 ATAK Helikopteri mevcuttur.
· Filipinler: Filipin Hava Kuvvetleri’nde Mart 2022 tarihinden itibaren toplam 6 adet T-129 ATAK Helikopteri mevcuttur.
Özet
T-129 ATAK Taarruz ve Taktik Keşif Helikopteri, Türkiye’nin savunma sanayii sektörünün hangi aşamaya geldiğini gösteren kilometre taşlarından bir tanesidir. T-129 ATAK Helikopteri, diğer muadilleri ile kıyaslandığında, mevcut koşullarda oldukça yüksek verim ve performans gösterebilmektedir. Ayrıca yeni nesil teknolojiler ve sistemler ile daha kolay bir şekilde entegre edilebilmektedir.
T-129 ATAK Taarruz ve Taktik Keşif Helikopteri’nin, yukarıda değinilen fiziksel ve teknik özelliklerinin yanı sıra birden fazla görev tanımına sahip olması, onun kullanım açısından avantajlarını daha iyi anlamamızı sağlıyor. Bu görev tanımları:
· Taarruz
· Hassas Angaje
· Silahlı Keşif
· Silahlı Destek
· Silahlı Koruma
· Hava Savunma Sistemlerini Tahrip
· Derin Taarruz
· Emniyet/Meskun Mahal Muharebesi
Bütün bunların yanı sıra, T-129 ATAK Taarruz ve Taktik Keşif Helikopteri’nin üretimi ve geliştirilmesi sırasında meydana gelen teknoloji transferi, bilgi ve teknoloji birikimi ve edinilen deneyim, gelecekteki savunma sanayii projeleri için faydalı olacaktır. Örneğin, farklı bir model olan T-929 ATAK-2 Ağır Sınıf Taarruz Helikopteri’nin geliştirilmesi, T-129 ATAK Taarruz ve Taktik Keşif Helikopteri’nin ve farklı projelerden edinilen bilgi birikimi ve deneyim sonucu mümkün olacaktır.
KAYNAKÇA