SUKHOI SU-25 “FROGFOOT” RUS saldırı / yakın hava desteği uçağı
GİRİŞ
Bu yazıda, Sovyetler birliği döneminin en önemli uçak tasarım bürosu olan Moskova merkezli Sukhoi Tasarım Bürosu Anonim Şirketi ve Rusya'nın Novosibirsk kentindeki Novosibirsk Uçak Üretim Birliği tarafından üretilmiş olan SU-25’den bahsedeceğiz. NATO rapor adı “Frogfoot” olan SU-25, Sovyetler birliği zamanında Sovyet Kara Kuvvetlerine doğrudan hava desteği sağlamak amacıyla üretilmiştir. Ayrıca gemisavar yeteneklerinin yanı sıra savaş sırasında askeri donanımı tespit etmek amacıyla havadan keşif için kullanılmıştır. Su-25, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'nin eşit katlı Fairchild Republic A-10 Thunderbolt II kara saldırı platformuyla karşılaştırılabilir bir tasarıma sahiptir. Tek kişilik ve iki motorlu bir uçaktır (SU-25UB çift koltuklu eğitim uçağı varyantıdır). Su-25, ilk prototip uçuşunu 22 Şubat 1975’te yapmış olup 1978 yılından itibaren Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinin Tiflis'teki Sukhoi üretim tesislerinde seri üretimine başlanmıştır.
SU -25’İN GELİŞİMİ
Sovyetler, özel savaş alanı yakın destek uçaklarının tasarımında öncülerdi. II. Dünya Savaşı'ndan önce ve savaş boyunca Kızıl Ordu taktiksel yakın hava desteğinin bel kemiği olan ağır zırhlı ve silahlı Ilyushin "Il-2" ve geliştirilmiş türevi "Il-10" a yol açan deneysel tasarımlar uyguladılar. Ancak, savaştan sonra avcı-bombardıman rolüne dönüşüm politikası benimsendi. 1948'de Ilyushin "Il-40" jet bombardıman uçağı geliştirildi ancak 1956'da iptal edildi. Vietnam Savaşı ve Varşova Paktı tatbikatları, Sovyetlerin jet Shturmovikine olan ilgisini canlandırdı ve Ilyushin ve Sukhoi, jet Shturmovik projelerini başlattı.
Bu durum Sovyetlerin jet Shturmovik projesine önemli bir ivme kazandırdı. Sukhoinin T8 tasarımı yarışmayı kazandı. Ancak Ilyushin, Il-42'yi "Il-102" adı altında geliştirmeye devam etti. Ilyushin OKB de kendi jet Shturmovik tasarımı üzerinde çalışmayı bırakmadı. Il-42 tasarımı, daha modern ve etkili bir jet Shturmovik oluşturmak için geliştirildi ve "Il-102" adı altında biliniyordu. Ilyushinin bu proje üzerindeki çalışmaları, Sovyet hükümetinin resmi ilgisini çekmeme stratejisiyle sessizce yürütüldü.
Bu durum, Sovyetlerin jet Shturmovik teknolojisine olan ilgisinin sürekli olduğunu gösteriyordu. Vietnam Savaşı ve Varşova Paktı tatbikatları, bu tür uçakların önemini vurguladı ve Sovyetlerin bu alandaki teknolojik gelişmeleri takip etmeye kararlı olduğunu gösterdi. Ilyushin ve Sukhoinin yarışması, Sovyetlerin jet Shturmovik teknolojisine olan ilgisinin yanı sıra, bu alanda önemli teknolojik ilerlemeler yapma kapasitesini de göstermiştir.
Sukhoinin T8 projesi, 1970'lerin başında VVS (Sovyet Hava Kuvvetleri) generallerinin talepleri ve tasarım değişiklikleri nedeniyle gecikti. Tasarım, daha fazla faydalı yük taşıma kapasitesi ve süpersonik performans taleplerini karşılamak için ölçeklendirildi. Bu yeniden tasarım çabası, prototip yapımını Ağustos 1971'e itti. İlk uçuş testi prototipi "T8-1", 1975'te uçtu. İkinci uçan prototip "T8-2", 1975'te uçtu ve daha sonra "T8-2D" olarak yeniden donatıldı. T8-2, T8-1'den belirgin şekilde farklıydı ve üretim spesifikasyonu haline gelecek olana çok daha yakındı. T8 programı düşük önceliğe sahip olmasına rağmen, 1981'de seri üretim için onaylandı. T8-1 ve T8-2 prototiplerinin uçuş testleri, uçağın nihai tasarımında önemli değişikliklere yol açtı. Özellikle T8-2, üretim modeline daha yakın bir tasarıma sahipti ve bir dizi önemli değişiklik içeriyordu. Bunlar arasında, daha uzun bir kuyruk, geniş açıklıklı kanatlar ve titanyum zırhlı bir "küvet" yerleştirmek gibi değişiklikler vardı. Projenin gelişim süreci boyunca çeşitli zorluklarla karşılaşıldı. Bunlar arasında, tasarımın yeniden ölçeklendirilmesi ve prototiplerin uçuş testlerinin gecikmesi gibi durumlar vardı. Ancak, tüm bu zorluklara rağmen, T8 projesi başarıyla tamamlandı ve ilk Su-25 üretimi 1981'de tamamlandı.
Su-25'ler, 1982'den itibaren Afganistan'da aktif olarak kullanılmış ve bu süreçte bir dizi geliştirme ve iyileştirme geçirmiştir.
Su-25, uygulamalı savaş deneyiminden öğrenilen derslere dayanarak bir dizi modernizasyon ve geliştirmeye tabi tutulmuştur. Bu geliştirmeler arasında, iki motor arasına yerleştirilen bir "güvenlik duvarı", bir freon tabanlı yangın söndürme sistemi ve ek saman fişeği, chaff fişeği, dağıtıcıları bulunuyordu. Bu iyileştirmeler, uçağın güvenilirliğini ve sağlamlığını artırdı ve daha zorlu savaş koşullarında bile operasyonel kalmasını sağladı.
Ayrıca, Su-25'in eşsiz özelliği olan hedef aydınlatma ve lazer güdümlü telemetri sistemi, pilotların hedefleri daha doğru bir şekilde belirlemesine ve vurmasına izin verdi. Bu özellikler, uçağın karmaşık ve sürekli değişen savaş alanlarında en etkin şekilde kullanılabilmesini sağladı.
Su-25, genellikle çiftler halinde uçarak, bir uçağın hedefi aydınlatması ve diğerinin hedefe saldırması şeklinde "arkadaş ataması" taktiğini kullandı. Bu, uçağın ağır savaş yükünü ve güçlü ateş gücünü en etkili şekilde kullanmasına olanak sağladı.
Afganistanda toplamda 23 Su-25 kaybedildi, ancak bu kayıpların çoğu yeni ve etkili bir tehdit olan "Stinger" omuzdan fırlatılan karadan havaya füzelerinin kullanılmaya başlanmasından sonra gerçekleşti. Su-25’i Afganistan’da kullanma uygulaması, uçağın navigasyon ekipmanının modernize edilmesi gerektiğini göstermiştir. Görsel keşif ve navigasyon modern savaş için artık yeterli değildir. Uçağın en son değişikliklerinde modern elektronik donanımlar kurulmuştur.
Sonuç olarak, Su-25, güçlü ve dayanıklı bir tasarıma, etkili savaş yeteneklerine ve savaş alanında kendini kanıtlama yeteneğine sahip bir uçaktır. Bu özellikler, onu modern savaş koşullarında etkili bir silah haline getirmiştir.
SU-25 TASARIMI
Su-25, orta monteli kanatları, titanyum ve çelik kullanımı ve R-195 turbojet motorları ile dikkat çeken bir uçaktır. Yakıt depoları, hidrolik kontrol sistemleri ve zırhlı kokpit, pilotun güvenliğini ve uçağın performansını artırmaktadır. Aviyonik özellikler arasında Doppler radarı, radar uyarı alıcısı ve bir dizi telsiz bulunmaktadır. Su-25, ağır bir savaş yükü taşıyabilme ve zorlu saha koşullarında çalışabilme yeteneği ile bilinir. Ayrıca, 30 milimetrelik topu ve çeşitli bombalar ve roketler için taşıma kapasitesi vardır
Performans:
Aviyonik: Sukhoi Saldırı Uçağı Cam Kokpiti, Phazotron Kopyo radarı.
Motor: 2x 2 × Tumansky R-195 turbojetler
Güç: 9,930 pound-force
Maksimum Seyir Hızı: 513 deniz mili
Yaklaşma Hızı (Vref): 950 Km/s
Seyahat aralığı: 1.000 Kilometre
Yakıt Ekonomisi: 1.39 deniz mili / galon
Servis Tavanı: 23,000 feet
Tırmanma Oranı: 57.91metre / saniye
Kalkış Mesafesi: 750 metre - 2,460.60 feet
İniş mesafesi: 600 metre - 1,968.48 feet
Ağırlık:
Maksimum Kalkış Ağırlığı: 19,300 Kg
Maksimum Yük: 4,400 Kg
Yakıt Deposu Kapasitesi: 1.250 galon
Boyutlar;
Mürettebat: 1
Dış uzunluk: 15.33 metre - 50.29 feet
Kuyruk yüksekliği: 4.8 metre - 15.75 feet
Kanat Açıklığı / Rotor Çapı:14.36 metre - 47.11 feet
Silahlar:
Kanatlarda, görev için seçilen bir dizi havadan havaya ve havadan yere silah sistemini taşımak için 10 direk bulunur. Havadan karaya füzeler arasında Kh-23 (Nato kod adı AS-7 Kerry), Kh-25ML (AS-10 Karen) ve Kh-29l (AS-14 Kedge) bulunur. Daha küçük dıştan takma direklerde taşınan havadan havaya füzeler, R-3'ler (AA-2D Atolü) ve R-60'tır (AA-8 Yaprak Biti).
Uçağa 57mm S-5 roketleri için UB-32A bölmeleri, 80mm S-8 roketleri için B-8M1 bölmeleri, S-24 240 mm güdümlü roketler ve S-25 330 mm güdümlü roketler takılabilir.
Su-25; 350 kg-670 kg lazer güdümlü bombalar, 500 kg yangın çıkarıcı cihazlar ve küme bombalarıyla donatılabilir. Uçağın çift namlulu silahı olan 30mm AO-17A, iskele tarafındaki gövdenin alt tarafına monte edilmiştir. Silah 250 mermi mühimmatla silahlandırılmıştır ve dakikada 3.000 mermi patlama hızında ateş edebilmektedir. SPPU-22 tabanca bölmeleri, kanat altı direklerine de monte edilebilir. Bölmeler, her biri 260 mermi mühimmatı olan GSh-23 23 mm çift namlulu silahları taşıyor.
HEDEFLEME SİSTEMİ
Uçak, burnuna takılı bir AKS-17s kamera ile ASP-8 BTs-750 silah / bomba görüşü dahil olmak üzere entegre bir navigasyon ve nişan alma sistemi ile donatılmıştır. Burun ayrıca Urallar Optik ve Mekanik Fabrikası (YOM3) tarafından üretilen bir Klyon PS lazer korucusu ve hedef belirleyicisini de barındırıyor.
NAVİGASYON
Uçak, bir RSBN taktik hava navigasyon sistemi (TACAN), MRP-56P işaretleyici işaret alma ünitesi, RV-1S radyo altimetre ve çeşitli hava verileri ve hızlanma göstergeleri ile donatılmıştır. İletişim sistemleri, VHF/UHF alıcı-vericileri ve havadan yere telsiz ile birlikte bir SRO-2 tanımlama dostu veya düşmanı (IFF) transponder ve bir SO-69 hava trafik kontrol transponder içerir.
MOTOR
Rus Hava Kuvvetleri Su-25 uçağı, 195.44kN olarak derecelendirilmiş iki Soyuz / Gavrilov R-18s turbojet motoruyla güçlendirilmiştir. Egzoz gazlarının sıcaklığını azaltmak ve uçağın kızılötesi imzasını en aza indirmek için kuyruk konisinin ucuna soğutma havası verilir.
Uçak, toplam yakıt kapasitesi 3,600 L olan kendinden sızdırmaz, köpük dolu yakıt tankları ile donatılmıştır. Uçağın menzili, kanat altı direklerinde taşınan dört adet PTB-1500 harici yakıt tankının sağlanmasıyla genişletilebilir.
SU-25 VARYANTLARI
Su-25BM" ve "Su-25UB" gibi farklı versiyonlarıyla Su-25, geniş bir kullanım alanına sahiptir. "Su-25BM", hedef çekme konfigürasyonuna değiştirilmiş bir versiyondur. "Su-25UB" ise iki koltuklu bir operasyonel dönüşüm eğitmeni olarak kullanılır. Ayrıca "Su-25K" ve "Su-25UBK" adı verilen dışa aktarma sürümleri de bulunmaktadır. Bu sürümler, çeşitli ülkelerin hava kuvvetlerine, örneğin Çekoslovakya, Angola, Bulgaristan, Irak ve Kuzey Kore'ye satılmıştır.
Sovyet Donanması için özel olarak tasarlanmış "Su-25UTG" ve "Su-25UBP" adlı eğitmen versiyonları da mevcuttur. "Su-25UTG", uçak gemisi inişlerini uygulamak için tasarlanmıştır ve güçlendirilmiş gövdelere ve ayrıca "stinger" tipi bir tutma kancasına sahiptir. "Su-25UBP" ise standart Su-25ub’lardan dönüştürülmüş ve geri çekilebilir bir uçak içi yakıt ikmali sondasına sahip olacak şekilde tasarlanmıştır.
Su-25T, 1980'lerde geliştirilen, gelişmiş aviyoniklere, daha fazla yakıt kapasitesine ve daha iyi hayatta kalma yeteneklerine sahip bir savaş uçağıdır. Shkval hedefleme sistemi, dijital entegre navigasyon sistemi ve gelişmiş karşı önlemler sistemi ile donatılmıştır. Su-25T, Vikhr tanksavar füzesi gibi gelişmiş lazer güdümlü silahları taşıyabilir. Ancak, Sovyetler Birliği'nin çöküşü nedeniyle tam üretime girmedi. Su-25TM, Su-25T'nin geliştirilmiş bir versiyonudur ve çeşitli hedefleme bölmeleriyle uyumludur, ancak bu da üretime girmedi.
Su-25 uçakları, 1998'de başlatılan bir programla Su-25SM ve Su-25UBM özelliklerine yükseltildi. Bu yükseltmeler, gövde ömrünü uzatma, modernize edilmiş bir kokpit ve Pantera navigasyon-saldırı sisteminin uyumu gibi özellikler içeriyordu. Ayrıca, Su-25'in modern Rus güdümlü silahları taşımasına ve hayatta kalma kabiliyetini artırmasına olanak sağladı. İki kişilik bir yükseltme olan "Su-25UBM" de yapıldı. 2014'ten itibaren Ruslar, "Su-25SM3" ve "Su-25UBM2" için rafine bir yükseltme üzerinde çalıştı. Bu yükseltmeler, modern bir SOLT-25 elektro-optik görüş ve hedefleme sistemi ve kapsamlı bir şekilde modernize edilmiş Vitebsk-25 savunma karşı önlem sistemi gibi özellikler içeriyordu.
Su-25 tek kişilik varyantlar şunları içerir:
Su-25: Temel versiyon, 582 adet üretildi.
Su-25BM: Hedef römorkör, 50 adet üretildi.
Su-25K: İhracat tek kişilik, 180 ila 185 adet üretildi.
Su-25T ("Su-34"): Tüm hava koşullarına uygun varyant, 22'e kadar üretilmiş.
Su-25TM ("Su-39"): Geliştirilmiş tüm hava koşullarına uygun varyant, üç adet üretildi.
Su-25SM: Geliştirilmiş aviyoniklere sahip Rus Hava Kuvvetleri tek kişilik yükseltme, şimdi daha da geliştirilmiş Su-25SM3 konfigürasyonuna geçildi.
Su-25KM Scorpion: TAM/Elbit yükseltme göstericisi, eskiden bir güncelleme tek kişilik.
Su-25M1: Ukrayna tek kişilik yükseltme.
Tek koltuklu toplam üretim en az 837 idi.
Su-25 iki koltuklu modeller şunları kapsıyor:
Su-25UB: İki koltuklu dönüşüm eğitim uçağı, muhtemelen 130 ila 180 adet üretildi.
Su-25UBK: İki koltuklu, muhtemelen 20 adet üretildi.
Su-25UT ("Su-28"): Önerilen DOSAAF eğitim uçağı, Su-24UB'den bir dönüşüm.
Su-25UTG: Sağlamlaştırılmış iniş takımlarına sahip deniz gemisi eğitim uçağı ve tutuklama kancası, 10 adet üretildi.
Su-25UBP: Uçak içi yakıt ikmali sondası ile Su-25UTG, on adet olarak üretilecek Su-25UB'lerin dönüşümleri, olup olmadığı belli değil.
Su-25UBM: Rus Hava Kuvvetleri'nin geliştirilmiş aviyoniklere sahip iki kişilik yükseltmesi, şimdi daha da geliştirilmiş Su-25UBM2 konfigürasyonuna geçildi.
SU-25 SAVAŞ UÇAĞI KULLANAN ÜLKELER
Angola
Azerbaycan 50
Su-25M
Beyaz Rusya
Bulgaristan 20 Su-25K ve 3 Su-25UBK
Çad 4 ve 2 Su-25UB
Kongo DC
Ekvator Ginesi
Ermenistan 5 Su-25, 9 Su-25K ve 1 Su-25UBK
Etiyopya
Gambiya
Gürcistan
Ukrayna
Irak
Kazakistan
Kuzey Kore
Özbekistan
Peru
Rusya
Sudan
Türkmenistan
Birleşik Arap Emirlikleri
SU-25 VE A10 THUNDERBOLT II
SU-25 in ABD hava kuvvetlerindeki karşılığı A10 Thunderbolt II dir. SU-25, A10 Thunderbolta göre daha küçük ancak daha hızlı bir uçaktır. A10 un 706 km/h hızına karşılık SU-25 905 km/h hıza ulaşabilir. Buna karşı SU-25 in operasyonel yarıçapı iki kat daha küçüktür (495'e karşı 1030 km), bu da yalnızca harici yakıt ve daha az silah yükü ile yüklendiğinde artırılabilir. Su-25, A10 un yarısı kadar kalkış mesafesi gerektirir (600'e karşı 1200 m) ve Su-25'in pisti de asfaltsız olabilir. Ayrıca, SU-25 bir taşıyıcıdan da çalışabilirken A-10 bunu yapamaz.
Maliyet açısından A10 daha maliyetli bir uçaktır SU-25 bu konuda daha avantajlıdır. A-10'un ana hedefi hava savunmasını delmek, düşman zırhını yok etmek ve üsse geri dönmektir. Bu amacı ağır zırh kaplamasında, alışılmadık şekilde yerleştirilmiş motorlarında (motorlar yatay dengeleyici tarafından yer ateşinden korunur) ve tabii ki uçağın kelimenin tam anlamıyla etrafına inşa edildiği devasa topunda gösterir.
Su-25, hava destek saldırı uçağı olmasına rağmen,aynı zamanda daha genel amaçlı bir saldırı uçağıdır. Ağır zırhı yoktur ve motorları daha olağan (ve savunmasız) bir konumdadır, çok daha yüksek bir seyir hızına, zemin korumasına ve manevra kabiliyetine rağmen lazer güdümlü silahlara karşı herhangi bir aktif savunması yoktur.
OPERASYONEL GEÇMİŞİ
Sovyet-Afgan Savaşı
Sukhoi Su-25 savaş uçakları, çeşitli çatışmalarda kritik roller üstlenmiştir.
Sukhoi Su-25, Afganistan'da Sovyetlerin hava korumasını genişletmesine yardımcı oldu ve Mücahitler tarafından korkulan ve saygı gören bir araç haline geldi. Su-25'ler, hassas güdümlü mühimmatların geliştirilmesi ve kullanılması için platform olarak hizmet etti. Ancak, alçak irtifa ve yakın hava destek görevlerinde sıkça hedef haline geldiler ve savaş sırasında 23 uçak düşürüldü. Su-25'ler, Sovyet Hava Kuvvetleri'nin (VVS) kampanyadaki sabit kanatlı kayıplarının dörtte birini temsil ediyordu.
İran-Irak Savaşı
Irak Hava Kuvvetleri, 1986-1987 yılları arasında Su-25 model uçakları alan ilk Doğu Bloku olmayan ülke oldu. Bu uçaklar, İran-Irak Savaşı'nın son aşamalarında yoğun olarak kullanıldı. Bir Su-25K, İran'ın MIM-23 Şahin karadan havaya füze bataryasının doğrudan isabetine rağmen hayatta kaldı. Su-25'ler, savaşta toplamda 900 savaş sortisinde yer aldı ve iki Su-25K kaybedildi.
Basra Körfez Savaşı
Irak Hava Kuvvetleri Su-25 uçağı, Basra Körfezi Savaşı Kuveyt işgali.. En az bir Su-25 filosu Ağustos 1990'da harekete geçti. Savaş sırasında, IAF'ın Su-25 uçaklarından yedisi, onları hava saldırılarından korumak için komşu İran'a uçtu.İki Su-25 jeti, 6 Şubat 1991 tarihinde ABD F-15C önleyicileri tarafından, AIM-9 Sidewinder havadan havaya füzeler ile vuruldu..Ancak Irak'ın Su-25 filosunun çoğu, savaş sırasında sertleştirilmiş uçak barınaklarına yapılan hassas saldırılarda karada imha edildi ve koalisyon güçlerine kara saldırısı için kullanılmadı.
Angola İç Savaşı
Angola, 1988'de Sovyetler Birliği'nden ilk Su-25 jet serisini aldı.Angola İç Savaşı esnasında Angola Hava Kuvvetleri Su-25'i kullandı ancak, çoğu kez yüksek irtifalardan bombalama görevlerinde uçtukları ve uçağın etkinliğini azalttıkları için çok az taktiksel etkiye sahipti; bu, 1991'de Sovyet desteğinin geri çekilmesiyle daha da kötüleşen ve servis kolaylığı sorunlarına neden oldu. Su-25 ayrıca Güney Afrika özel askeri şirketinden paralı askerler tarafından Yönetici Çıktıları dayalı Saurimo Havaalanı 1990'ların başında başlayan UNITA güçlerine karşı uçuruldu.
Birinci Dağlık Karabağ Savaşı
Esnasında Birinci Dağlık Karabağ savaşı hem Ermenistan hem de Azerbaycan Sovyetler Birliği'nden miras kalan Su-25 uçağını kullandı.Bununla birlikte, Ermenistan'ın savaş sırasında mütevazı beş jetini kullanması asgari düzeydeydi. Azerbaycan Hava Kuvvetleri ise SU-25i Ermeni hedeflerine karşı saldırı ve bombalama operasyonlarında yoğun bir şekilde kullandı. Azerbaycan tarafından işletilen en az üç Su-25 savaş sırasında düşürüldü. Biri 1992 yılında Ermenistan toprakları üzerinde kara saldırısı sırasında bir füzeyle düşürüldü. 1994 yılında iki ayrı olayda kayboldu. Şubat ayında bir uçak, yerden vuruldu ve pilotun fırlayıp yakalandı.
Çeçen Savaşı
Birinci Çeçen Savaşı sırasında, yaklaşık 140 Su-25, 5.300 grev sortisi uçtu, özellikle ağır savunulanların yok edilmesinde ve yakalanmasında etkili bir rol oynadı. Bununla birlikte, Rus Su-25'leri hatalı ekipman ve yetersiz eğitim nedeniyle geceleri veya kötü hava koşullarında nadiren çalıştırıldı ve uçaklar nadiren hassas mühimmat kullandı, bunun yerine çoğunlukla güdümsüz bomba ve roketler kullandı.Ancak, yetenekli hava savunmasının olmaması nedeniyle, harekat sırasında Rus hava kayıpları düşüktü. Çatışmada dört Su-25 kaybedildi. 4 Şubat 1995'te, Binbaşı Nikolay Bairov'un pilotu olduğu bir Su-25, ülkenin üç mil güneydoğusunda düştü. Pilot fırlatmayı başardı ancak paraşütü tam olarak açılamadığında öldürüldü. Yarbay Evgeny Derkulsky'nin pilotluk yaptığı başka bir Su-25 hasar gördü, ancak üsse geri dönebildi. 5 Mayıs 1995'te, Su-25'in pilotu Albay Vladimir Sarabeyev'in 4 Hava Ordusu 12,7 mm ile vuruldu.
Rus-Gürcü Savaşı
Su-25, bir kez daha Gürcistan göklerinde hizmete girdi. 2008'de hem Rus hem de Gürcü hava kuvvetleri tarafından yaygın olarak kullanıldığını görüyoruz. Savaşın başlangıcında, Gürcistan'ın emrinde on iki Su-25 uçağı (ikisi eğitmen) vardı.Savaşta kaybedilen altı Rus uçağından üçü Su-25 idi. Rus Su-25'ler ayrıca Marneuli hava üssü dahil Gürcistan topraklarının derinliklerinde çok sayıda hedefi vurdu, ancak Gürcistan'ın Su-25 uçaklarından hiçbiri kaybolmadı.
Suriye İç Savaşı
Eylül 2015'te ABD Savunma bakanlığı Suriye hükümeti kontrolündeki bir şehir olan Lazkiye'deki bir hava sahasının asfaltta on iki Su-25 uçağını gösteren uydu fotoğraflarını yayınladı. Uçak, ağırlıklı olarak ülkedeki muhalif araçlara, savaş pozisyonlarına, topçu silahlarına ve diğer stratejik olmayan hedeflere saldırmak için kullanıldı.
Ukrayna Krizi
Ukrayna Hava Kuvvetleri Su-25 savaş uçaklarından oluşan filosunu Rus yanlısı ayrılıkçılara ve zaman zaman Rus hükümet güçlerine karşı grev misyonları için kullanıyor. İlk Donetsk havaalanı savaşı esnasında Su-25'lerin kara saldırı görevlerinde yer aldıklarına, zaman zaman ayrılıkçı konumlara güdümsüz roketler attığına tanık olunmuştur. Su-25'ler, kuşatma altındaki Ukrayna birliklerine erzak sağlamak, alçak irtifada uçmak ve paraşütle atlamak için kullanıldı.
KAYNAKÇA
Sukhoi Su-25 "Frogfoot" - Price, Specs, Photo Gallery, History - Aero Corner
Su-25 (Su-28) Frogfoot Close-Support Aircraft - Airforce Technology (airforce-technology.com)
Su-25 uçağı özellikleri nelerdir hangi ülkenindir? - Son Haberler
SU-25 KALE SALDIRI UçAĞI, TEKNIK ŞARTNAMENIN TEKNIK ÖZELLIKLERI VE RUS SAVAŞçININ SAVAŞ KULLANIMI, UçUŞ RAKIMI VE HIZINA GENEL BAKIŞ - ASKERI TEçHIZAT (performancegunworks.com)