F-15 Strike Eagle
Amerika’nın çift motorlu, tek koltuklu ve bütün hava durumlarında operasyonel kabiliyeti bulunan taktik avcı savaş uçağı F-15, birden fazla varyantı ile birçok farklı görevi gerçekleştirebilen bir platformdur. Amerikan havacılık şirketi McDonnell Douglas(şu an Boeing bünyesinde) tarafından tasarlanan uçak, 27 Temmuz 1972 tarihinde ilk uçuşunu gerçekleştirmiştir.
Tasarımı ve Gelişimi
Sert, güçlü,kaslı ama aynı zamanda estetik bir görüntüye sahip olan uçak oldukça dayanıklıdır. İlk başlarda F-4 Phantom II’lerin yerini alması ve avcı-bombardıman uçağı olarak tasarlanması planlanıyordu ancak o dönem Sovyetler Birliği’nin MİG-25 savaş uçağını duyurmasıyla beraber uçağın bir hava üstünlüğü uçağı olmasına karar verildi.
Bunun üzerine Amerikan Hava Kuvvetleri, Fairchild Republic, North American Rockwell ve McDonnell Douglas’a sözleşme verdi. Ancak şirketlerin işi zordu. Hava kuvvetleri, uzun menzilli, yüksek mühimmat kapasitesine sahip Mach 2 hızını geçebilen bir savaş uçağı istiyordu. Şirketler tekliflerini verdi ve ihaleyi kazanan McDonnell Douglas oldu. Kazanan tasarım, çift kuyruklu F-14’ün sabit kanatlı versiyonuydu. İlk prototipler, NASA tarafından yeni teknolojiler için testlere tabi tutuldu. Bu testlerden birisi “itiş vektörlemesi teknolojisi” idi.
F-15’in ilk versiyonları, F-15 tek koltuklu varyant ve TF-15 çift koltuklu varyantıydı. F-15A versiyonundan toplamda 361 adet üretildi. Bunlardan 338 adeti Amerikan Hava Kuvvetlerine, 23 adeti ise İsrail Hava Kuvvetlerine teslim edildi. Böylece, İsrail Amerika’dan sonraki ilk F-15 kullanıcısı ülke olmuştu. F-15C varyantı çıktıktan sonra diğer iki varyant “F-15A” ve “F-15B” olarak adlandırıldı. Bu versiyonlarda, Pratt & Whitney F100 motorları kullanıldı. F-15C versiyonu tek koltuklu iken F-15D versiyonu çift koltuklu ve eğitim için kullanılıyordu. Bugün kullanılan F-15 platformunun çoğu, F-15C versiyonudur.
1975 yılı F-15 için hareketli geçen bir yıl olmuştur. O yıla kadar “Dünya Tırmanma Rekoru” Rus yapımı MİG-25 savaş uçağına aitti ve Amerikalılar bunu geçmek istiyordu. Bu yüzden F-15A modellerinden bir tanesine özel modifikasyonlar yapılmıştır. Bu modifikasyonlu platformun ismine “F-15 Streak Eagle” dendi. Yapılan modifikasyonlar şu şekildeydi:
Radarı ve tüm aviyonik sistemleri uçaktan söküldü.
Uçağın hafiflemesi için dış kaplaması bile söküldü. (Yaklaşık 18 kilogramlık bir hafifleme sağlanmıştı.)
Uçağa sadece kalkıp rekoru kırmasına ve inmesine yetecek miktarda yakıt konmuştur.
M61 Vulcan topu da sökülen malzemeler arasındaydı.
Bu modifikasyonlardan sonra uçak 16 Ocak 1975 ile 1 Şubat 1975 tarihleri arasında yapmış olduğu rekor denemeleri ile MİG-25 savaş uçağının rekorunu kırdı. 122,9 saniyede 20 bin metrelik irtifaya ulaşmayı başardı.
Amerikan Hava Kuvvetleri, envanterdeki F-111 savaş uçaklarını hizmetten çekmeyi planladığı sırada, McDonnell Douglas firması kendi inisiyatifiyle F-15’in bir kara taarruz versiyonunu yapmaya başladı. Hava Kuvvetlerinin de F-16XL projesi ile yarışmaya dahil olmasıyla kıyasıya bir mücadele geçti kazanan F-15E modeli oldu. F-15E modeli, operasyonel olarak kullanılan ilk çift koltuklu versiyonu idi. Diğer iki çift koltuklu versiyonlar (F-15B ve F-15D) eğitim için üretilmişti.
Genel Karakteristik Özellikler
Uzunluk:63.8 ft (19.45 m)
Yükseklik:18.5 ft (5.65 m)
Kanat Açıklığı:42.8 ft (13.05 m)
İtiş Gücü:29.000 lb üreten iki adet P&W F100 veya iki adet GE F110 arkadan yanmalı turbofan motor
Maksimum Ağırlık:81.000 lb (36.700 kg)
Menzil:Tam yüklü haldeyken 1.277 km Maksimum yakıt ve mühimmatsız haldeyken 5.600 km
Maksimum Hız:Mach 2.5
Radar:APG-82 AESA Radarı
Silah Sistemleri
– 8 tane hava-hava mühimmat, 10 tane de hava-kara mühimmat veya elektronik sistem yerleştirilmek üzere 18 silah podu( F-15 EX versiyonunda 12 hava-hava 15 hava-kara olmak üzere 27 tane silah podu var)
– 20 mm’lik 6 namlulu M61 Vulcan topu
– AIM-120 (AMRAAM) füzesi
– AIM-9 (Sidewinder) füzesi
– AIM-7 (Sparrow) füzesi
– Amerikan üretimi tüm hava-kara mühimmatlarını kullanabilir.
İsrail’den sonra Amerika’nın bir diğeri müttefiki olan Japonya’da 1986 yılında F-15C ve F-15D uçaklarından satın aldı. 2000’li yıllarda Suudi Arabistan F-15SA ve Güney Kore F-15SK modelleri ile F-15 kullanıcıları arasına katıldı. En son olarak da Katar, 2019 yılında bu uçaklardan 36 tane sipariş verdi.
Boeing firması, 2000’li yılların ortalarında F-15’in daha stealth bir versiyonu olan F-15SE “Silent Eagle” savaş uçağını tanıttı. Uçak RAM boyasıyla boyanmış ve uçağın gövde geometrisinde değişikliklere gidilmiş ve uçağın radar kesiti azaltılmıştı. Bu uçak, Amerika’nın satmaya sıcak bakmadığı F-22 Raptor uçağını isteyen ülkelere alternatif olarak Boeing tarafından sunulmuştu ama sipariş veren ülke olmadı.
F-22 Raptor savaş uçağının üretiminde sıkıntı çıkması ve bakım maliyetlerinin yüksek olmasından dolayı F-35A yönelen Amerikan Hava Kuvvetleri farklı bir alternatifle devam etmek istedi ve F-15X modelini satın almakta karar kıldı. F-15X modeli F-15E Strike Eagle modelinin gelişmiş bir versiyonuydu.
Operasyonel Başarısı
F-15, girdiği 104 it dalaşının hepsinden galip çıkmıştır. Bu kazanılan 104 it dalaşının büyük bir çoğunluğu İsrail Hava Kuvvetleri tarafından kazanılmıştır. Amerikan Hava Kuvvetleri ise F-15 savaş uçakları ilk olarak Körfez Savaşı’nda kullanmıştır. Bu muharebe sahasında Irak Hava Kuvvetlerine ait 35 savaş uçağından 33 tanesini F-15E savaş uçakları tarafından imha edilmiştir. Balkan olaylarında ise dört adet MİG-29 savaş uçağı F-15’ler tarafından düşürülmüştür.
KAYNAKÇA: